Groei zonnepanelen stokt door vol stroomnet en onzekerheid bij particulieren
18-10-2023
Nieuws
Nederlandse huishoudens laten minder zonnepanelen leggen, omdat ze onzeker zijn over de terugverdientijd.
Grote zonneprojecten van bedrijven lopen spaak vanwege het volle stroomnet en hoge kosten.
Dat zorgt voor paniek in de installatiebranche.
De snelle toename van het aantal zonnepanelen op Nederlandse daken stagneert. Particulieren zijn sinds de zomer huiverig om panelen te laten leggen, omdat ze niet zeker zijn over de terugverdientijd. Grootschalige zonneprojecten, bijvoorbeeld op het dak van bedrijfspanden of distributiecentra, komen sinds vorig jaar al moeizaam van de grond. Het volle stroomnet, sterk gestegen materiaalkosten en hogere financieringslasten maakten dat veel geplande projecten in 2022 zijn geschrapt.
Installatiebedrijven zien hun omzet snel teruglopen. ‘Binnen de branche is er sprake van een lichte paniek’, zegt Peter Debije, directeur van New Energysystems, een groene installateur uit Limburg met ongeveer negentig mensen in dienst. De vraag naar panelen is volgens hem met zo’n 60% gedaald sinds de zomer. ‘De eerste twee solarbedrijven zijn al omgevallen in het zuiden.’
Een jaar geleden lieten huiseigenaren nog massaal zonnepanelen leggen. Vanwege de torenhoge energieprijzen waren consumenten naarstig op zoek naar manieren om hun energierekening te drukken. Het vermogen dat alle panelen bij elkaar kunnen opwekken groeide in een jaar tijd met 30%. Hierdoor werd 31% van het totale elektriciteitsgebruik van huishoudens in 2022 opgewekt met zonne-energie, tegenover 21% in 2021. Installateurs wisten niet meer waar ze de mensen en het materiaal vandaan moesten halen om aan de vraag te voldoen.
Onzekerheid
Afgelopen zomer kwam daar abrupt verandering in. Elektriciteitsprijzen zijn lager dan vorig jaar, en na een periode van extreme groei is het ook niet vreemd dat de vraag inzakt. Maar er is meer aan de hand. Debije wijt de terughoudendheid van huizenbezitters vooral aan de onzekerheid over de salderingsregeling. De Tweede Kamer stemde begin dit jaar in met het afbouwen van deze regeling, waarbij huizenbezitters met zonnepanelen een vergoeding krijgen voor de stroom die ze niet zelf gebruiken. Maar het is de vraag of de Eerste Kamer instemt met de plannen. ‘Hierdoor weten consumenten niet waar ze aan toe zijn en wachten ze af’, zegt Debije.
Zonnepanelen waren bovendien meermaals negatief in het nieuws. Nieuwe klanten van energieleverancier Vandebron moeten sinds augustus betalen voor het terugleveren van stroom. De vrees is dat andere bedrijven volgen. Panelen vallen bovendien steeds vaker uit, omdat het stroomnet de toename van zonne-energie niet aankan. ‘Niemand gaat toch zonnepanelen nemen als ze steeds uitvallen,’ aldus Debije.
Grootschalige projecten
De markt voor grootschalige projecten wordt nog harder geraakt, zegt Bram Klein Kranenbarg, strategiemanager bij GroenLeven. Dat bedrijf werkt onder andere aan grote zonneprojecten op daken, land en water. ‘De uitdagingen in de sector zijn momenteel enorm’, zegt hij.
‘De materiaalkosten stegen vorig jaar met wel 30% , maar de subsidies bewogen niet mee. Hierdoor konden veel projecten niet meer uit. De elektriciteitsprijzen waren vorig jaar wel hoog, maar dat kan volgend jaar weer anders zijn. Daarnaast vormen de snel toenemende rentes een grote uitdaging, want deze markt is voor een heel groot deel gefinancierd met vreemd vermogen.’
Projecten die al subsidie toegekend hadden gekregen, liepen vorig jaar vaak spaak, blijkt uit cijfers van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO), de overheidsinstantie die de subsidies verstrekt.
Kwam in 2021 nog voor 1591 megawatt aan projecten niet rond, in 2022 was dat 2880 megawatt. Daarmee hadden ongeveer een miljoen huishoudens van elektriciteit voorzien kunnen worden. Doordat bedrijven ook minder nieuwe subsidies aanvragen, is de pijplijn met projecten gekelderd met 3048 megawatt. Tot 2021 namen de projecten in de pijplijn altijd toe.
Vol stroomnet
Misschien wel het grootste probleem is dat bedrijven in steeds meer gebieden in Nederland hun stroom niet meer kwijt kunnen omdat het net vol zit. Debije van New Energysystems had meerdere klanten die om deze reden een project annuleerden. Zelfs als er in een gemeente nog wel ruimte is op het elektriciteitsnet, zijn ondernemers terughoudend, want dat kan de volgende dag zomaar anders zijn, schetst een woordvoerder van de RVO.
Als projecten spaak lopen is dat om meerdere redenen problematisch. Die bedrijven hebben meestal al installatiecapaciteit geclaimd of capaciteit op het net gereserveerd. ‘Daarmee kunnen ze andere projecten in de weg zitten’, zegt de woordvoerder van de RVO.
Wijnand van Hooff van Holland Solar, de branchevereniging van de Nederlandse zonne-energiesector ziet ook lichtpuntjes. ‘Netbeheerders bieden sinds kort nieuwe contracten aan die het weer mogelijk maken om ook grootschalige projecten aan te sluiten op het net. En ook als de salderingsregeling is afgeschaft loont het voor particulieren nog om zonnepanelen te nemen. Bovendien zijn de kosten voor zonnepanelen inmiddels ook weer fors gedaald.’
Bron: fd.nl - Eva Rooijers
Terug naar overzicht